سوالات متداول

 از کجا بفهمم وقتش رسیده که باید با یک روانشناس یا رواندرمانگر صحبت کنم؟

همین که دارید این مقاله را مطالعه می‌کنید نشان می‌دهد احتمالا زمان مراجعه به روانشناس نزدیک شده است. به سه سوال فکر کنید. آیا توانایی دوست داشتن و دوست داشته شدن را به شیوه‌ی مطلوبتان دارید؟ آیا توانایی هدف‌گذاری، برنامه‌ریزی و پیگیری آرزوها و اهداف زندگیتان را دارید؟ ایا ارزش خود را می‌دانید؟ بیشتر مشکلاتی که مردم به جلسه درمان می‌آورد به یکی یا چند تا از سوالات بالا برمی‌گردد. اگر به یکی از سوالات بالا پاسختان نه باشد، احتمالا در زندگی خود با چالش مواجه هستید و می‌توانید از مزایای تراپی یا درمان روانشناختی بهره ببرید.

در ادامه سوالاتی را بررسی می‌کنیم که نیاز به رواندرمانی و مشاوره روانشناسی را در شما شفاف می‌کند. آیا مشکل، شرایط و احساس پایداری وجود دارد که شما را برای مدتیست که آزار می‌دهد؟ آیا چیزی در شما و زندگیتان هست که بخواهید آن را تغییر دهید؟ آیا از گفتگوی تکراری با خودتان یا دیگران در مورد موضوعی، بدون هیچ اثر مثبتی، خسته شده‌اید؟ آیا از احساسات خود به  تنگ امده‌اید؟ آیا با وجود تلاش برای نادیده گرفتن، صدایی درون شما به دنبال کمک گرفتن حرفه‌ای از متخصص است؟ اگر پاسخ سوالات بالا را آری می‌دهید، باید بدانید که وقت رواندرمانی و مشاوره روانشناسی فرا رسیده است.

نمی‌شه جای رواندرمانی با دوستم حرف بزنم؟ 

اگر دوستان یا خانواده‌ی دلسوزی دارید از گفتن احساسات درونی خود به آنها دریغ نکنید، اما بحث رفتن پیش یک متخصص کاملا متفاوت است و دلایل خوبی هم برای آن وجود دارد. آیا دوستان یا خانواده شما تمام تمرکز و توجه بی‌دریغ خود را به شما اختصاص می‌دهند؟ آیا می‌توانند کاملا بی‌طرفانه به مشکل شما توجه کنند؟ نه احتمالا. معمولا حتی بهترین دوستان و خانواده‌ها هم نمی‌توانند احساسات شخصی خود را درگیر مشکل ما نکنند.

مزایای رواندرمانی و مشاوره روانشناسی چیست؟

فواید رواندرمانی و مشاوره روانشناسی در پژوهش‌های بیشماری نشان داده شده و به اثبات رسیده است.در گزارش مفصلی که مارتین سلیگمن از مراجعان تهیه کرد، تاثیرگذاری رواندرمانی شفاف شده است. 

رواندرمانی و مشاوره روانشناسی چطور اثر می‌گذارد؟

رواندرمانگر با ایجاد امنیت و از بین بردن درماندگی، فضایی درست می‌کند تا مراجع بتواند خودش باشد و یاد بگیرد استعدادهای خودش را شکوفا کند. اثربخشی رواندرمانی و مشاوره روانشناسی به این صورت است.

وقتی اتفاق بدی می‌افتد و ما احساس می‌کنیم قدرت کنترل محیط یا آینده را نداریم، دست به دامن استراتژی‌هایی می‌شویم تا از خودمان محافظت کنیم. به این استراتژی‌ها دفاع یا مکانیزم دفاعی می‌گویند. دفاع‌ها الزاما چیز بدی نیستند، ما بدون آنها ممکن است کارایی خود را از دست بدهیم.

اما مشکلی که دفاع‌ها دارند این است که آنها ممکن است کیفیت زندگی شما را کم کنند، مثلا ممکن توانایی عشق‌ورزی و دریافت عشق، پیگیری اهداف و احساس خودارزشمندی را در ما کاهش دهند. وقتی این اتفاق بیافتد وظیفه رواندرمانگر این است که به شما در مواجهه با این دفاع‌ها کمک کند. بسیاری از این دفاع‌ها خارج از اگاهی شما رخ می‌دهند و در دورانی که در گذشته آسیب‌پذیر بودید،  و شکل گرفته‌اند. وجود آنها دیگر ضرورتی ندارد و جلوی تجربه‌ی زندگی مطلوبتان را می‌گیرد. رواندرمانگر با ملایمت، همدلی و جدیت این دفاع‌ها را حل می‌کند تا شما با طبیعت واقعی خود را بشناسید و آن را ابراز کنید.

رواندرمانگر به شما کمک می‌کند تا در عمیق‌ترین حد ممکن با خودتان ارتباط برقرار کنید. همچنین رواندرمانگر کمک می‌کند تا مراجع در فضایی ایمن با او، صادقانه و عمیق ارتباط برقرار کند تا امنیت لازم برای شفا یافتن را تجربه کند. ابزار این شفا یافتن، همان نداشتن قضاوت و همدلی درمانگر است. همینطور که مراجع و رواندرمانگر پیش می‌روند، تجارب مفید و سازنده در دسترس مراجع قرار می‌گیرد. ارتباط شما با خودتان، زندگی و دیگران شروع به عمق پیدا کردن و گسترش می‌کند. ترس جای خود را به آزادی، گشودگی و کنجکاوی می‌دهد. پرخاش کنار می‌رود، پذیرش پیدا می‌شود. اندوه آسان می‌شود و تاب‌آوری، عشق و خودشکوفایی پرورانده می‌شود.

چطور بفهمم که درمانگر مناسب برای من کیست؟

برای این که واقعا یک رواندرمانگر را بشناسید، نیاز است که یک بار با او رو در رو دیدار داشته باشید. در دیدار اول باید این سوالات را در نظر داشته باشید.

• شما برای صحبت با روانشناس چقدر احساس راحتی می‌کنید؟
• آیا قابل اعتماد به نظر می‌رسد؟
• آیا واقعا به حرف من گوش می‌دهد؟
• آیا می‌داند دارد چه کار می‌کند؟
• آیا با اعتماد به نفس و کفایتمند به نظر می‌رسد؟
• آیا توانایی مدیریت جلسه را دارد؟
• از همه مهم‌تر آیا از او خوشم می‌آید؟

•  

چقدر طول می‌کشد تا رواندرمانی (تراپی) تمام شود؟

اگر می‌شد به این سوال جواب دقیقی داد خیلی خوب می‌شد. متاسفانه این کار شدنی نیست. مثل این است که بپرسیم به طور کلی طناب‌ها چند متر هستند؟ مسلما این بستگی به این داره که طناب مورد نظر ما چند متر باشد! در مورد طناب‌ها به طور کلی نمی‌توان حرف زد.

فاکتورهای زیادی را باید در نظر گرفت. برای مثال، این که زندگی شما قبل از حضور در جلسه چطور بوده است؟ الان چی باعث شده که به روانشناسی و مشاوره رو بیاورید؟ این مشکل شما چه مدت است که  درگیرتان کرده است؟ تا کنون چطور با مسائل کنار امده‌اید؟ آیا نوع کنار آمدن شما باعث از بین رفتن احساسات عمیق‌تر سرزندگی و خوشبختی نشده است؟ امیدها و اهداف شما برای درمان چیست؟ از کجا باید بفهمیم که به آرزوهایمان رسیده‌ایم.

ِسوالات از این دست زیاد است. برخی از این سوالات را نمی‌توان در جا پاسخ داد، آنها معمولا در خلال درمان مبتنی بر اکتشاف و درک پاسخ داده می‌شوند.

با این نکات شما بیشترین بهره را از درمان و مشاوره خواهید برد:

به هزینه رواندرمانی به عنوان سرمایه‌گذاری برای آینده نگاه کنید.مزایایی که تجربه می‌کنید، هزینه‌ها را توجیه می‌کند.

با تمام ظرفیت و فعالانه در جلسات حضور یابید. درمان ممکن است زمان ببرد، هم از شما و هم از رواندرمانگر.

برای جلسه اول رواندرمانی و مشاوره روانشناسی باید چه کار کنم؟

سعی کنید تا بیشترین حد ممکن خودتان باشید. در جلسه اول رواندرمانگر یا تراپیست مایل است بداند چه چیزی شما را برای اولین به سمت درمان آورده است، هر چه این اطلاعات دقیق‌تر باشد برای شما بهتر است. وظیفه رواندرمانگر در قبال صداقت شما توجه کامل و بی قید و شرط است.

در جلسه اول احتمالا این سوالات در ذهن شما خواهد بود:

• در یک اطاق بودن با آن روانشناس چه احساسی دارد؟
• آیا از او خوشم می‌آید؟
• آیا با اون احساس امنیت می‌کنم؟
• آیا او می‌تواند به من کمک کند؟
• آیا می‌توان در برابر او گارد خود را پائین بیاورم؟

 در انتهای جلسه اول، هر کدام شناختی از دیگری خواهند داشت و در مورد احتمال ادامه همکاری با هم حرف خواهند زد. پژوهش‌های زیادی نشان داده‌اند که موفقیت رواندرمانی بیشتر به کیفیت ارتباط مراجع/درمانگر بستگی دارد تا جهت‌گیری نظری درمانگر. اگر با شخصیت روانشناس ارتباط برقرار نمی‌کنید شما به خودتان این را بدهکار هستید که باز هم به دنبال روانشناس دیگر بگردید. اگر به هر دلیلی رواندرمانگر بفهمد که برای مراجع مناسب نیست، روانشناس باید مراجع را به روانشناس دیگری ارجاع دهد. اگر مراجع/درمانگر تصمیم بگیرند که با هم کار کنند، برنامه جلسه آینده را می‌ریزند.

  چرا انقدر هزینه‌های رواندرمانی و مشاوره روانشناسی زیاد است؟در این وضعیت اقتصادی با یه هزینه اضافه چه کار کنم؟

رواندرمانی معمولا مانند سرمایه‌گذاری ارزشمند برای آینده عمل می‌کند. افرادی که در رواندرمانی شرکت می‌کنند به مرور در زندگی افراد قوی‌تری می‌شوند و از موقعیت‌های استرس‌اوری که برای رشد و موفقیت ضروری هستند، اجتناب نمی‌کنند. این موضوع باعث می‌شود، احساس ارزشمندی بیشتری کنند، با شرایط دشوار بهتر مواجه شوند و از لحاظ اجتماعی موفق‌تر عمل کنند و در کمال تعجب بعد از مدتی درآمد بیشتری کسب کنند. موانع ذهنی ما در بسیاری موارد علت درامد پایین ماست. تصور کنید فردی به خاطر نداشتن پختگی هیجانی با رئیسی بداخلاق کنار نیاید و شغل خود را عوض کند، یا کسی که به خاطر ترس از سخنرانی در جمع تحصیلات تکمیلی را دنبال نکند، تاجری که ریسک‌های منطقی را نمی‌پذیرد و به حداقل درامد راضی است (از این مثال‌ها زیاد است) . خلاصه این که رواندرمانی خوب به مرور گشودگی به تجارب پرریسک را بالا برده و به موفقیت در کار، ارتباط و اجتماع منجر می‌شود

.به طور کلی دو چیز فرد را به اتاق درمانگر می‌آورد، یکی اختلالات روانی رنج‌آور و دیگری میل به رشد و بهتر کردن شرایط شخصیتی، عاطفی و مالی. در مورد اول رجوع نکردن به روانشناس، عواقب شدید و غیرقابل جبرانی برای فرد در پی دارد. در مورد دوم مساله تا حد زیادی به اولویت‌بندی شخص برمی‌گردد. در مورد این که هزینه‌های درمان شاید کمی زیاد به نظر برسند شکی نیست اما بسیاری از افرادی که دلیل مراجعه نکردن به روانشناس را هزینه آن می‌دانند، با یک حساب سرانگشتی در مورد هزینه‌های روزانه، می‌توانند ببینند که چه مسائلی را به رشد دائمی خودشان ترجیح می‌دهند.

 در مواردی درآمد فرد در کشور ما در بهترین حالت فقط کفاف نیازهای اولیه او را می‌دهد. در این شرایط گزینه‌هایی که در دست خواهد داشت، شرکت در دوره‌های آموزشی، دانلود ویدئوهای آموزشی، مطالعه کتاب‌های خودآموز و مشاوره‌های بهزیستی خواهند بود اما در بیشتر مواقع مشکل این است که ما یاد نگرفته‌ایم برای رشد خود هزینه کنیم و آن را هزینه‌ای بیهوده می‌دانیم.

فرق بین رواندرمانی و مشاوره روانشناختی چیست؟

در بسیاری اوقات این دو کلمه به جای یکدیگر استفاده می‌شود. به طور کلی تاثیر مشاوره و رواندرمانی هر دو باید خود را در سبک زندگی نشان دهد. به عبارتی روانشناس خوب کسی است که سبک زندگی مراجع را تغییر دهد. با این توضیح رواندرمانگر به تغییر سبک زندگی و مشاور به اصلاح سبک زندگی می‌پردازد.

حریم خصوصی  برای من اهمیت زیادی دارد. آیا اطلاعات من کاملا محافظت شده است؟

بله، طبق قانون و اخلاق رواندرمانی، رواندرمانگر موظف است که از اطلاعات شما محافظت کند.

آیا روانشناس (رواندرمانگر یا مشاور) می‌تواند دارو تجویز کند؟

نه اما بعد از بررسی و ارزیابی موقعیت شما اگر نیازی به دارو باشد شما به روانپزشک معتبری ارجاع داده می‌شوید. اگر بین روانپزشک و روانشناس همکاری اتفاق بیافتد نتایج خیلی عالی می‌شوند.

 آیا مراجع و درمانگر می توانند خارج از محیط درمان در ارتباط باشند؟

پاسخ این سوال، خیر است! درمان خیابانی یک طرفه است. درمانگر در خصوص مراجع اطلاعات زیادی دارد، ولیکن مراجع هیچ اطلاعاتی در مورد درمانگر ندارد. به این دلیل، درمانگر تاثیر و یا قدرت و نفوذ بالایی بر مراجع دارد که می تواند به سوء استفاده و فریب منجر شود.

البته این به این معنا نیست که خارج از محیط درمان نمی توان با درمانگر تماسی داشت. این مورد به خصوص در شهر های کوچک بسیار اتفاق می افتد، زیرا تعاملات اجتماعی اجتناب ناپذیرهستند و افراد به دلایل مختلف با هم در ارتباطند. با این حال، و به طور کلی، توصیه نمی شود جلسات درمانی با آشنا و یا کسی که تعاملات دیگری همچون تجارت، دوستی، و علاقه دارید، داشته باشید.

آیا در درمان تماس جسمانی نیز وجود دارد؟

“لمس کردن” معنای متفاوتی دارد. برخی درمانگران به پشت مراجع ضربه آهسته ایی می زنند و یا او را در آغوش می گیرند تا حمایت و راحتی را به او نشان دهند. با این حال، “لمس کردن” احساسی بسیار قدرتمند است که نباید جنبه جنسی پیدا کند. بوسیدن، لمس بیش از حد، فعالیت جنسی جایی در درمان ندارند!!!!! البته اکثر درمانگران پایبند اخلاقیات هستند، اما سوء استفاده نیز گاهی دیده می شود. در صورت دیدن هر نوع رفتار نامناسب از سوی درمانگر باید سریع با مسولین مربوطه تماس و اطلاع رسانی انجام گیرد.

آیا قرار گذاشتن و آشنایی بیشتر درمانگر و مراجع صحیح است؟

آشنایی و یا هرگونه تماس جنسی بین درمانگر و مراجع بی مورد و نامناسب است.

آیا با تغییر و مراجعه به درمانگر دیگر، درمانگر قبلی حق عصبانیت دارد؟

پاسخ به این سوال “خیر” است! درمانگر باید حرفه ایی عمل کند و حتی با نظر او درمانگر جدید معرفی و انتخاب شود. چنانچه درمانگری از این عمل شما عصبانی و ناراحت شد، می توانید به درست بودن تصمیمتان در انتخاب درمانگر جدید اطمینان کنید.

کدام درمان بهتر است: روان درمانی و یا درمان دارویی؟